رهاکین چیست ؟
رهاکین Rahakin یا دپاکین Depakine همان سدیم والپروات یکی از دارو های ضد تشنج پرکاربرد میباشد که برای درمان صرع و اختلالات دوقطبی و … مصرف میشود. سدیم والپروات به صورت شربت و قرص 200 و 500 میلی گرم تولید میشود. شایعترین عوارض این دارو شامل خواب آلودگی، افزایش وزن، لرزش اندام ها و عوارض گوارشی است. مقدار مصرف این دارو بستگی به سن فرد و نوع بیماری دارد. در ادامه و در سایت بیمار سلامت به بررسی کلیه موارد مصرف، موارد منع مصرف، تداخلات دارویی، عوارض رهاکین میپردازیم.
رهاکین برای چه بیماری هایی استفاده می شود
قرص و شربت رهاکین برای چندین بیماری استفاده می شود. این دارو در گذشته به طور عمده برای درمان انواع صرع به عنوان خط اول درمانی استفاده میشد. اما امروزه علاوه بر درمان صرع از این دارو در سایر بیماری ها نیز استفاده میکنند که از قرار زیر میباشند:
• میگرن
• مانیا ( یا همان سرخوشی )
• اختلال شخصیتی دوقطبی
• درمان کمکی در ترک اعتیاد
• افسردگی
• پیشگیری و کنترل تشنج در بیمارانی مبتلا به تومورهای مغزی
• صرع ) در کودکان بزرگتر از 2 سال (
سدیم والپروات ( رهاکین ) میتواند تا حدودی سردرد های ناشی از میگرن را کاهش دهد ولی معمولا برای درمان میگرن ابتدا سراغ سایر دارو های اختصاصی تر ( دارو های ضد میگرن ) میروند. تحقیقات نشان میدهد برای درمان بیماری مانیا و دو قطبی، رهاکین ( سدیم والپروات ) بهتر از سایر دارو ها جواب میدهد.
موارد منع مصرف
• کودکان کمتر از دو سال
• نارسایی کبدی
• حساسیت مفرط به دارو
• نقرس
• افسردگی های توام با افکار خودکشی
• بارداری
• شیردهی
از آنجا که رهاکین ( سدیم والپروات ) توانایی عبور از جفت را دارد میتواند در دوران بارداری منع مصرف داشته باشد. این دارو میتواند باعث اختلال در تکامل سیستم عصبی ( اسپاینابیفیدا ) در جنین شود. این دارو میتواند به مقدار کم داخل شیر مادر نیز ترشح شود و باعث ایجاد عوارض مختلف در نوزادان گردد. لازم به ذکر است که احتمال ایجاد مسمومیت کبدی ناشی از مصرف رهاکین در کودکان کمتر از 2 سال بسیار بیشتر است. از آنجایی که دارو دفع کبدی دارد در اختلالات کبدی منع مصرف کامل دارد.
نحوه و مقدار مصرف قرص و شربت رهاکین
این دارو بیشتر به صورت خوراکی و در قالب قرص و یا شربت تولید میشود. آمپول این دارو به ندرت و برای شرایط حاد و به صورت وریدی تجویز میشود. مقدار مجاز مصرف رهاکین یا همان سدیم والپروات به نوع بیماری بستگی دارد که در ادامه به آن میپردازیم:
مقدار مصرف برای درمان صرع: برای درمان صرع در بزرگسالان در هنگام شروع درمان از قرص رهاکین 200 سه بار در روز استفاده میکنند. دوز دارو را رفته رفته تا سقف حد اکثر 2500 میلی گرم( 5 عدد قرص رهاکین 500 در 24 ساعت) افزایش میدهد. در کودکان دارو بر اساس وزن بدن (20 الی40 میلی گرم به ازی هر کیلو وزن )
مقدار مصرف برای درمان اختلالات دوقطبی و مانیا : برای درمان اختلالات مانیا و دو قطبی از قرص رهاکین 200 سه بار در روز استفاده میشود. در کودکان دوز دارو باید توسط پزشک( ترجیحا متخصص اطفال) تنظیم شود.
مقدار مصرف برای درمان میگرن: گاهی تسکین سردرد های ناشی از میگرن از قرص های رهاکین 200 استفاده میشود که دفعات مصرف آن بهتر است توسط متخصص مغز و اعصاب تنظیم شود.
توجه :در کودکان معمولا از دپاکین که نوع آهسته رهش و ترکیبی رهاکین است که به آهستگی سطح آن در بدن افزایش میابد. دپاکین نسبتا عوارض کمتری نسبت به فرم های قدیمی تر رهاکین ( سدیم والپروات ) دارد.
عوارض مصرف رهاکین
این دارو میتواند عوارض جانبی مختلفی را بر سیستم های مختلف بدن داشته باشد اما مهمترین عوارض رهاکین (سدیم والپروات ) شامل لرزش بدن، تلوتلو خوردن ، خواب آلودگی و افزایش وزن است اما به طور کلی میتواند عوارض زیر را نیز ایجاد کند.
• کبد چرب
• التهاب پانکراس
• التهاب کبد
• مسمومیت کبدی
• ریزش مو ( معمولا گذرا است و بهبود میابد )
• هیرسوتیسم
• واکنش های پوستی ( عوارض پوستی سدیم والپروات میتواند شامل کهیر ، خارش ، آکنه و التهاب پوست و لایه های مخاطی است.)
• درد های شکمی ،اسهال و گاهی یبوست
• افت فشار خون و افزایش ضربان قلب
• سرکوب مغز استخوان ( با علائمی مانند کاهش تعداد گلبول های قرمز، سفید و پلاکت ها خود را نشان میدهد )
• افزایش وزن
مصرف رهاکین در کودکان میتواند با احتمال بیشتری موجب التهاب کبد و مسمومیت کبدی شود. برای جلوگیری از بروز عوارض کبدی و عوارض خونی این دارو ، بهتر است قبل از شروع درمان آزمایشات عملکرد کبدی و آزمایش خون ( CBCdif ) از فرد اخذ شود. همچنین تکرار این آزمایشات در طول درمان با سدیم والپروات ( رهاکین ) واجب است. در ادامه به برسی تداخلات دارویی و توصیه های پزشکی طی درمان با سدیم والپروات میپردازیم.
تداخلات دارویی رهاکین
این دارو میتواند در متابولیسم بسیاری از دارو ها تداخل ایجاد کند. به طور کل تداخلات دارویی رهاکین شامل موارد زیر است:
• ایمی پنم
• اتوسوکسیماید
• کاربامازپین
• فنی توئین
• لاموتریژین
• پیریمیدون
• فلبامات
• قرص های ضد بارداری
• داروهای ضد افسردگی
• وارفارین
• دیازپام
در زنانی که در سنین باروری قرار دارند و از رهاکین استفاده میکنند بهتر است به جای استفاده از قرص های ضد بارداری از سایر روش های جلوگیری استفاده کنند. ( رهاکین باعث کاهش تاثیر داروهای ضد بارداری خوراکی میشود و خطر بارداری های ناخواسته را افزایش میدهد).
توصیه های پزشکی:
• برای کاهش عوارض گوارشی بهتر است دارو را با غذا مصرف کنید.
• از نصف کردن قرص های رهاکین باید خودداری شود.( موجب افزایش عوارض گوارشی میشود.)
• از قطع مصرف دارو به صورت ناگهانی خودداری کنید.( مخصوصا در بیماران مبتلا به صرع )
• در صورت مشاهده علائمی مانند ادم دست ها و پاها ، کبودی های بدون علت ، لرزش اندام ها و لرزش کره چشم به پزشک خود اطلاع دهید.
• طی درمان با رهاکین ( سدیم والپروات ) از رانندگی و فعالیت هایی که نیازمند هوشیاری کامل هستند بپرهیزید.
• در صورت مشکوک بودن به بارداری حتما به پزشک خود اطلاع دهید.( این دارو میتواند موجب ایجاد نواقص در جنین شود.)
سوالات متداول در مورد رهاکین
سوال :آیا والپارات سدیم ( رهاکین ) چاق کننده است؟
جواب: بله یکی از عوارض این دارو چاقی است ولی گاهی نیز دیده میشود که افرادی که تحت درمان با سدیم والپروات هستند دچار بی اشتهتایی و لاغری میشوند.
سوال : آیا سدیم والپارات میتواند موجب طاسی شود ؟
جواب: بله میتواند_ یکی از عوارض این دارو ریزش مو است که معمولا موقت میباشد.
