QEEG
کاربرد QEEG برای درمان بیماری
نقشه برداری رنگی مغزی یا QEEG نوعی ابزار برای بررسی عملکرد مغز می‌باشد که به کمک پردازش نوار مغزی یا EEG میزان فعالیت الکتریکی در قسمت‌های مختلف مغز با توجه به ایمپالس‌های سلول‌های مغزی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
نقشه برداری رنگی مغز امری بسیار ضروری و مهم برای تشخیص بیماری‌هایی همچون اضطراب، افسردگی، بیش فعالی و … می‌باشد که باید زیر نظر متخصص باتجربه صورت بگیرد.
همانطور که اشاره شد از نقشه برداری رنگی مغزی برای تشخیص اختلالات مغزی در افراد مشکوک استفاده می‌شود. نمونه‌های زیر اختلالاتی هستند که توسط QEEG قابل تشخیص می‌باشند و درمانگران در صورت تهیه شرح حال از درمانجو و مشکوک شدن به وضعیت وی، برای او EEG و در مرحله‌ی بعد QEEG تجویز می‌کنند.
- نقص تمرکز و بیش فعالیAD/HD
- اضطراب و پانیک
- افسردگی و نشخوارفکری
- ناتوانی در یادگیری
- میگرن
- اختلال دو قطبی
- اوتیسم
- وسواس و تیک
- و…
- موارد فوق با استفاده از تهیه‌ی نقشه برداری رنگی مغز قابل تشخیص می‌باشد. برای تهیه‌ی QEEG در مرحله‌ی اول با قرار دادن کلاه مخصوصو EEG روی سر تا 19 کانال، EEG یا نوار مغزی از فرد گرفته می‌شود.
دلایل اهمیت تهیه نقشه مغزی قبل از نوروتراپی
به دلیل اینکه درمان‌های نوروتراپی مثل نوروفیدبک، CES و بیوفیدبک به طور کامل و به طور مستقیم با امواج مغزی در ارتباط هستند به همین دلیل تست نقشه از مغز به بهترین شکل تغییرات امواج مغز را در اختیار درمانگر قرار می‌دهد و تمامی نواقص مغز شما قابل رویت می‌باشد. انجام این تست قبل از شروع دوره درمان نوروتراپی سبب بهبود روند درمانی شما خواهد شد.
تفاوت EEG و QEEG
تست EEG و QEEG علاوه بر داشتن شباهت‌هایی که با یکدیگر دارند دارای تفاوت‌هایی هستند که سبب وجه تمایز هر یک نسبت به دیگری می‌شود. تفاوت نوار مغزی با نقشه مغزی به شرح زیر می‌باشد.
- در EEG، فعالیت الکتریکی مغز توسط الکترودهایی که بر روی سطح پوست سر قرار می‌گیرد، ضبط می‌شود که نشان دهنده فعالیت غشای زیرین پوست می‌باشد که به این امواج، امواج مغزی می‌گویند.
- در QEEG، با استفاده از روش‌های ریاضی این امواج با مقادیر کمی برای مقایسه و بررسی عملکرد صحیح مغز تبدیل می‌کند. با مقایسه تست به دست آمده از نقشه مغز به تشخیص بیماری‌های احتمالی فرد می‌پردازند.
تفاوت‌های تست EEG و QEEG شامل موارد بالا می‌باشد. این دو تست تفاوت زیادی با یکدیگر ندارد و شباهت این دو تست بیشتر از تفاوت‌های آن می‌باشد.
تست QEEG و EEG در بارداری
بسیاری از خانوم‌های باردار در هنگام بارداری خود مجبور به انجام تست‌های مغزی می‌شوند و این سوال برای آن‌ها به وجود می‌آید که آیا انجام این تست برای جنین یا مادر خطری ندارد؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم خیر، در تست‌های EEG و QEEG به علت عدم استفاده از پرتوها و اشعه‌ها خطری مادر و جنین را تهدید نمی‌کند و عوارضی در بر ندارد.
تفسیر تست QEEG
برای تفسیر تست ابتدا تست QEEG فرد بیمار را با تست QEEG فرد سالم مقایسه می‌کنندتا هنجار عملکرد مغز را شناسایی و با تطبیق با نمونه‌ی طبیعی ناهنجاری مغزی فرد را شناسایی می‌کنند. مبنای مقایسه تغییرات در تست QEEG می‌باشد که توسط فعالیت الکتریک نورون‌های مغز به ثبت رسیده است. فعالیت الکتریکی مغز با افزایش سن دچار تغییر و تحولاتی می‌شود، بنابراین در هنگام مقایسه نقشه برداری رنگی مغزی افراد بیمار و سالم باید سن فرد را مد نظر قرار داد.
نتیجه‌ی این مقایسه که به آن Z.scores می‌گویند، اگر فعالیت مغزی فرد مشاهده با تست فرد نرمال باشد با رنگ سبز نشان داده می‌شود. رنگ سبز در تست نشان دهنده حالت طبیعی و نرمال است. در صورتی که فعالیت امواج مغزی فرد از حالت نرمال و طبیعی بیشتر باشد، نرم افزار نتیجه تست را با رنگ زرد، نارنجی و قرمز نشان می‌دهد.
اگر فعالیت‌های امواج تولید شده کمتر از حالت طبیعی باشد، نرم افزار آن را با رنگ آبی کم رنگ و پررنگ نشان می‌دهد. هر یک اختلالات مغزی در اثر وجود اختلالات در عملکرد مغز و کم و زیاد شده امواج مغزی رخ می‌دهد، نقشه مغزی که دارای عملکرد مغزی سالم باشد با فردی که دارای اختلالات می‌باشد، متفاوت است. به همین سبب متخصص با بررسی مقشه مغزی افراد مختلف مشکلات مغزی و توانمندی‌های هر یک را بررسی می‌کند.
مزایای تست QEEG
تست QEEG بدون هیچ گونه درد و محدودیت می‌باشد و در مدت زمان بسیار کوتاهی قابل اجرا می‌باشد. موارد زیر از مزایای تست QEEG می‌باشد.
- برای انجام این تست هیچ گونه دارو یا تزریقاتی صورت گرفته نمی‌شود.
- از هیچ گونه اشعه استفاده نمی‌شود به همین دلیل استفاده از این روش برای خانوم‌های باردار و کودکان فاقد هیچ گونه خطری می‌باشد.
- در این روش به بررسی عملکرد و فعالیت مغز به طور کامل پرداخته می‌شود و صرفا به تصویر برداری از ظاهر مغز محدود نمی‌شود.
- این تست در مقایسه با روش‌های دیگر مقرون به صرفه و از هزینه پایین‌تری برخوردار است.
- بیماری‌هایی نظیر اضطراب، بیش فعالی و افسردگی که با روش‌های دیگر قابل تشخیص نیست با این روش به راحتی می‌توان آن را بررسی و تشخیص داد.
- حتی افراد سالم می‌توانند از این روش برای بررسی فعالیت و عملکرد مغز خود استفاده کنند و از بیماری‌هایی همچون آلزایمر که در آینده احتمال ابتلا به آن وجود دارد باخبر می‌شوند.
با انجام این تست شما می‌توانید به خوبی متوجه شوید که کدام قسمت مغز و به چه میزانی دچار اختلال هستند تا بهترین درمان را برای کنترل و از بین بردن آن بیماری با توجه به شرایط فرد برای آن تجویز شود.
آیا نقشه مغزی ضرری به بیمار می‌رساند؟
تکنیک‌های مختلف نقشه برداری مغزی مانند PET، QEEG و fMRI روش‌های ایمن و غیرتهاجمی هستند؛ که هیچگونه آسیبی به درمانجو وارد نمی‌کنند. این روش‌های تصویربرداری از فناوری پیشرفته برای ایجاد نقشه‌های دقیق از فعالیت یا ساختار مغز بدون ایجاد آسیب فیزیکی یا ناراحتی برای فردی که تحت عمل قرار می‌گیرد، استفاده می‌کند.
برای ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی و تکنسین‌های تصویربرداری ضروری است که هنگام انجام مطالعات نقشه برداری مغز از پروتکل‌های تعیین شده و دستورالعمل‌های ایمنی پیروی کنند تا هرگونه خطر یا ناراحتی احتمالی برای بیمار به حداقل برسد.
نحوه انجام نقشه رنگی مغز
نقشه برداری رنگ مغز معمولاً از طریق تکنیک‌های تصویربرداری عصبی مانند تصویربرداری رزونانس مغناطیسی عملکردی (fMRI)، توموگرافی انتشار پوزیترون (PET) یا الکتروانسفالوگرافی (QEEG) انجام می‌شود. قبل از شروع آزمایش QEEG پوست سر بیمار تمیز شده و حدود 20 سنسور کوچک بر روی قسمت‌های مختلف سر بیمار گذاشته می‌شود. این سنسورها امواج مغز را دریاف کرده و ثبت می‌کنند.
مراحل آماده سازی فرد برای نقشه برداری رنگی مغز
برای انجام نقشه رنگی مغز بهتر است قبل از انجام تست برخی کارها را انجام و از انجام برخی اعمال و فعالیت پرهیز شود، این فعالیت‌ها قبل از تست نقشه برداری رنگی مغزی به شرح زیر می‌باشد.
- حداقل 3 بار در روز سر خود را به خوبی با شامپو شست و شو دهید.
- از محصولات حالت دهنده، ژل و اسپری مو بر روی پیشانی استفاده نکنید.
- از انجام بافت و بستن مو خودداری کنید.
- در روز تست از زیورآلات و گوشواره استفاده نکنید.
- اگر از عینک برای چشم‌های خود استفاده می‌کنید، حتما آن را در روز انجام تست حتما به همراه داشته باشید و از لنز چشم استفاده نکنید، زیرا ممکن است در گرفتن تست خوب اختلال ایجاد کند و شما مجبور به تکرار تست شوید.
- از مصرف مواد تحریک کننده همچون قهوه، سیگار، نوشیدنی‌های کافئین دار و … خودداری کنید.
- از مصرف داروهای غیرقانونی و خریداری شده از منابع نامعتبر، دمنوش‌های گیاهی پرهیز کنید.
- تغذیه مناسب قبل از انجام تست و داشتن استراحت کافی قبل از تست تاثیر زیادی خواهد داشت.
انجام فعالیت‌های بالا قبل از تست می‌تواند تاثیر زیادی در یک تست خوب و صحیح داشته باشد. با انجام فعالیت‌های بالا می‌توانید از تکرر دوباره تست جلوگیری نمایید.
